مسجد شاه تهران که امروزه با نام مسجد امام خمینی شناخته می شود، به دستور فتحعلی شاه قاجار و با نام مسجد سلطانی در مقابل ارگ شاهی در خیابان ناصرخسرو کنونی ساخته شده است. از کتیبه‌های برجای مانده در ایوان جنوبی مسجد، سال ساخت به ۱۲۲۴ برمیگردد. در چهار ضلع زمین مربعی مسجد، چهار ایوان ساخته شده است. گنبدخانه مسجد در ضلع جنوبی مسجد قرار دارد و شبستان های اصلی مسجد که شامل سه شبستان هستند در کنج ها ساخته شده اند. یک صحن ۶۵ متر در ۶۵ متر و یک حوض مربعی در مرکز حیاط مسجد قرار دارد که قدیمی ترین ساعت آفتابی ایران در آن قرار گرفته و از طریق تغییر مکان سایه زمان روی آن قابل تشخیص است. بعدها ناصرالدین شاه قاجار دستور داد که در دوطرف گلدسته مسجد مناره بسازند و این مسجد در زمان ایشان به اتمام رسید.
معماری این مسجد مشابه معماری مسجد وکیل شیراز و از زیباترین مساجد تهران می باشد و دومین مسجد جامع بعد از مسجد جامع بازار یا مسجد جامع عتیق به شمار می رود. شبستانهای مسجد همه ستون دار و دارای سقف های چهار طاقی می باشند و تزئینات مسجد شامل گچبری، کاشیکاری های بسیار زیبا، حجاری و مقرنس، درب های ارسی جذاب و کتیبه های خطی است. شبستانهایی که در دو طرف شبستان گنبدخانه هستند چهار دهانه در صحن مسجد دارند. هر کدام از شبستان ها دو محراب دارند شبستان ضلع شمالی به دلیل این که آفتاب گیر است به شبستان گرم شهرت پیدا کرده است. رو به روی درب شمالی مسجد راهرویی وجود دارد که در آن حوضچه های مستطیلی پشت سر هم قرار گرفته اند و در طرفین آن باغچه قرار دارد. روی کتیبه های مسجد، خط ثلث مهدی ملک الخطاب را می بینیم که اشعاری از فتحعلی شاه ملک الشعرا و مجتهد الشعرا و سوره هایی از قرآن را در گنبد خانه به خط ثلث نوشته است. همچنین روی کتیبه ها نام فتحعلی شاه و شکیات ‌نماز نیز دیده می‌شود.
به دلیل توسعه بازار تهران برای رسیدن بازار به مسجد شاه تعدادی از حجره ها در آستانه ورودی در مسجد قرار گرفته اند که البته وقف مسجد هستند ولی از ارزش تاریخی مسجد کاسته اند.

وقایع تاریخی مسجد شاه
مهمترین وقایعی که در مسجد شاه تهران رخ داده است می ‌توان به فلک شدن دو معمم به نام های حاجی سید هاشم قندی و حاجی سید اسماعیل خان در صحن این مسجد اشاره کرد، این دو نفر با استفاده از اعتبار و نفوذ خود سخنرانی هایی را بر روی منبر مسجد شاه انجام داده بودند که باعث شد قیمت قند و شکر در بازار افزایش یابد و باعث گرانی بقیه ارزاق نیز بشود و لذا به دستور شیخ احمد احسایی شوهر خواهر فتحعلی شاه آن ها را در ملا عام در صحن مسجد شاه به چوب بستند. این کتک خوردن روحانیون، اعتراض روحانیت را در پی داشت که منجر به انقلاب مشروطه شد. حاج علی رزم آرا نخست وزیر پهلوی نیز در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ در این مسجد به دست گروه فداییان اسلام ترور شد. مسجد شاه، یکی از سنگرهای معروف مردم و روحانیت بود. روحانیت توانست بازاریان را در جریان شکل‌گیری انقلاب اسلامی با خود همراه کند و این مسجد محل تشکیل جلسات و تبادل اطلاعات و تکثیر اعلامیه های آیت الله خمینی بوده است.

ثبت ملی مسجد شاه یا مسجد امام خمینی
این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۶۳ با شماره ۱۶۶۷ به ثبت ملی رسیده است.

دسترسی
وسیله نقلیه شخصی: خیابان پانزده خرداد، جنب بازار بزرگ تهران واقع شده است.
مترو: با استفاده از خط ۱ در ایستگاه ۱۵ خرداد از قطار پیاده شوید. مستقیم بروید بعد از بار تهران نرسیده به بانک کار آفرین در سمت راست وارد فرعی شوید مستقیم بروید تا به مسجد شاه برسید.

◉ آدرس: تهران،خیابان ۱۵ خرداد، شرقی ناصرخسرو، جنب بازار بزرگ تهران

.
منابع:
گوگل مپ | https://www.google.com/maps
ویکی پدیا فارسی | https://fa.wikipedia.org
توریستگاه | https://www.touristgah.com
سیری در ایران | https://seeiran.ir