محله بهارستان تهران از جمله قدیمی‌ترین محله‌های تهران است. میدان بهارستان تهران مهمترین میدان این محله است. میدان بهارستان را می‌توان مهمترین میدان تهران قدیم به حساب آورد، به نوعی که هیچ می‌دانی در تهران قدیم به اهمیت این میدان وجود نداشت. محله بهارستان یکی از مهمترین گذر‌های تاریخی تهران است که از سده‌های گذشته تا کنون، همواره در حوادث تاریخی تهران حضور داشته است. نام قدیم میدان بهارستان، میدان نگارستان بود. این محله در گذشته بخشی از محله دولت بود که در زمان ناصرالدین شاه وارد حصار تهران شد و تاریخچه بهارستان تهران از همین نقطه آغاز می‌شود. بهارستان امروز هم یکی از مهمترین میادین شهر تهران است که جا‌های دیدنی آن در تمام محله پراکنده شده است.

.

بهارستان تهران کجاست؟

میدان بهارستان تهران یکی از مهمترین و قدیمی‌ترین میدان‌های تهران است که در محله بهارستان قرار دارد. میدان بهارستان تقاطع بسیار مهمی است که بخشی از مهمترین خیابان‌های مرکزی تهران را به یکدیگر متصل کرده است. در ضلع شرق میدان بهارستان، خیابان مصطفی خمینی و خیابان بهارستان قرار دارند و در غرب این میدان خیابان جمهوری، خیابان اکباتان و خیابان صفی علیشاه قرار دارند. این خیابان‌ها از مهمترین خیابان‌های تهران هستند و نقش مهمی را در تاریخچه تهران داشته‌اند. مجلس شورای اسلامی و وزارت ارشاد در میدان بهارستان قرار دارند. نام قدیم میدان بهارستان، میدان نگارستان بود که از روی نام کاخ نگارستان گرفته شده است. میدان بهارستان از زمان احداث تا کنون از مهمترین میدان‌های تهران بوده است. بسیاری از مهمترین مراکز حاکمیتی ایران در طول دویست سال گذشته در میدان بهارستان مستقر بوده‌اند که مهمترین این مراکز، نخستین مجلس قانونگذاری ایران و یا مجلس مشروطیت و در حال حاضر نیز مجلس شورای اسلامی هستند. این میدان محل وقوع بسیاری از حوادث تاریخی کشور بوده است. حوادثی چون به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه، راهپیمایی‌های موافقان و مخالفان مصدق، ترور حسنعلی منصور، ترور میرزاده عشقی و بسیاری دیگر از رویداد‌های سیاسی دوران قاجار و پهلوی در این میدان روی داده است.

.

تاریخچه بهارستان تهران

بهارستان تهران در زمان صفویه در مسیر تهران به شمیران قرار داشت. در زمان شاه تهماسب صفوی برای دفاع از شهر تهران حصاری به دور تهران کشیده شد و چهار دروازه برای تردد اهالی تهران به مناطق مختلف در چهار طرف تهران قرار داده شد. یکی از مهمترین دروازه‌های تهران در شمال شهر دروازه شمیران بود. بهارستان منطقه‌ای بود که در شمال دروازه شمیران قرار گرفته بود و خارج از حصار شاه تهماسب بود. دروازه شمیران در آن زمان در جنوب میدان بهارستان و در نزدیکی خیابان اکباتان امروزی قرار داشت. در زمان قاجار محله‌ای دیگر به تهران افزوده شد تا ارکان دولتی قاجار به محله جدید نقل مکان کنند. نام محله جدید، محله دولت بود. محله دولت با موقعیت کنونی محله بهارستان مطابقت دارد. محله حصار تهران از شمال تا خیابان انقلاب کنونی گسترش یافت و محل دروازه شمیران نیز به جایی در نزدیکی پل چوبی امروزی نقل مکان کرد. دروازه‌ای جدید نیز در همان زمان برای تهران ساخته شد که به دروازه دولت معروف بود و حصاری جدید نیز به دور این محله کشیده شد. بهارستان در همین زمان بود که وارد شهر تهران شد.

فتحعلی شاه نخستین پادشاهی بود که در این محله برای خود عمارتی ساخت و نام عمارت جدید خود را کاخ نگارستان گذاشت و کاخ نگارستان همان کاخی بود که امروزه نیز در شمال میدان بهارستان قرار داشته و نام قدیم میدان بهارستان نیز از روی نام همین کاخ برداشته شده بود. بهارستان پس از ورود به تهران تاریخ پر جنب و جوش خود را آغاز کرد. دلیل اتفاقات بسیار زیاد در این محله، وجود ارکان دولتی در این محله بود.
بزرگترین رویداد تهران پس از ساخت باغ نگارستان، استقرار اولین مجلس مشروطیت در زمان مظفرالدین شاه در میدان بهارستان بود. استقرار مجلس مشروطیت این محله را به یکی از مهمترین و سیاسی‌ترین محله‌های تهران تبدیل می‌کند و از آن زمان است که بهارستان به یکی از مهمترین محله‌های تهران مبدل می‌شود و پس از آن است که مهمترین رویداد‌های سیاسی ایران در زمان قاجار در این محله روی می‌دهد. بهارستان محل تولد اولین مجلس مشروطیت و محل به توپ بسته شدن و مرگ مشروطه در زمان قاجار است.

رویداد بزرگ دیگر در بهارستان اعلام انقراض سلطنت قاجار و اعلام آغاز دوران پهلوی در مجلس شورای ملی بود. در آذر ماه ۱۳۰۴ بود که مجلس شورای ملی رای به انقراض سلطنت قاجار داد و در همان سال رضا شاه به عنوان اولین پادشاه پهلوی انتخاب شد. بهارستان که‌زاده حکومت قاجار بود، حکومت قاجار را منقرض کرد و حکومت پهلوی را پایه‌گذاری نمود. این محله تا دهه ۳۰ مهمترین محله تهران بود. بسیاری از تجمعات و تحرکات سیاسی در بهارستان روی می‌داد و بسیاری از تصمیمات سیاسی در آن گرفته شد و این روند تا اواخر دوران پهلوی ادامه داشت.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مجلس شورای اسلامی به مکانی دیگر به جایی که بعد‌ها به نام محله شیخ هادی مشهور شد، منتقل شد و محله بهارستان بخش مهمی از اعتبار خود را از دست داد تا در دهه ۹۰ مجدداً با ساخت ساختمان جدید مجلس، بهارستان له دوران پرشکوه گذشته خود بازگشت.

.

دسترسی محله بهارستان

مهمترین مسیر‌های ورودی به محله بهارستان از طریق خیابان جمهوری و خیابان انقلاب صورت می‌گیرد. خیابان جمهوری به میدان بهارستان دسترسی داشته و خیابان انقلاب به خیابان بهارستان دسترسی دارد.

حمل و نقل عمومی
محله بهارستان از قوی‌ترین محله‌های تهران از نظر حمل و نقل عمومی است. این محله در مناطق مرکزی شهر تهران قرار داشته و به همین دلیل دارای خطوط بسیار زیاد اتوبوسرانی است که از درون محله عبور می‌کند. خیابان جمهوری و خیابان انقلاب نیز دارای خطوط اتوبوسرانی بی‌آر تی بوده و این مورد، حمل و نقل عمومی در بهارستان را در سطح بسیار بالایی قرار داده است.

مترو بهارستان
محله بهارستان از نظر وجود‌ایستگاه‌های مترو در رتبه بسیار بالایی قرار دارد. خطوط ۱ و ۴ مترو تهران از محله بهارستان عبور کرده و‌ایستگاه‌های متعددی را در این محله دارند.

• ایستگاه مترو بهارستان
• ایستگاه مترو ملت
• ایستگاه مترو سعدی
• ایستگاه مترو دروازه دولت
• ایستگاه مترو دروازه شمیران

.

اماکن مشهور بهارستان

• کاخ نگارستان
• مجلس شورای اسلامی
• باغ بهارستان
• وزارت ارشاد جمهوری اسلامی ایران
• موزه ابوالحسن صبا
• خانقاه صفی علیشاه
• موزه منیر شاهرودی
• سازمان برنامه و بودجه
• پل چوبی
• عمارت مسعودیه
• حسینیه دلریش
• مسجد حاج نایب
• موزه مجلس
• میدان توپخانه
• موزه آبگینه
• سردر باغ ملی
• باغ سپهسالار

.

زندگی در بهارستان

شرایط زندگی در بهارستان همراه با موضوعات خاصی است که در این محله برای ساکنین وجود دارد. این محله دارای دسترسی‌های بسیار مناسبی به خیابان‌های اصلی در نقاط مرکزی تهران مانند خیابان جمهوری و خیابان انقلاب است و باید توجه داشت که این محله به هیچ کدام از بزرگراه‌های بزرگ تهران دسترسی ندارد. به دلیل وجود محدودیت ترافیکی در این محله تردد در بهارستان با محدودیت مواجه است و این موضوع زندگی در بهارستان را با محدودیت در تردد همراه کرده است. حمل و نقل عمومی در بهارستان در بهترین شکل ممکن وجود دارد. تقریباً در تمامی خیابان‌های محله بهارستان خطوط حمل و نقل عمومی به شکل دائم در حال تردد هستند و وجود‌ایستگاه‌های مترو در این محله نیز از نقاط قوت آن به شمار می‌رود.

بهارستان دسترسی بسیار خوبی را به بسیاری از بازار‌های مرکزی تهران مانند بازار بزرگ تهران، بازار‌امین حضور، بازار‌های خیابان جمهوری و بسیاری دیگر از بازار‌های مجاور خود دارد. اما اگر بخواهیم درباره مشکلات محله بهارستان نیز مطالبی را عنوان کنیم، باید گفت که این محله با مشکلات شدید ترافیکی در تمام ساعات روز و تقریباً در تمام روز‌های سال مواجه است. این ترافیک شدید مشکل بزرگ آلودگی هوا را در پی داشته و این موضوع باعث شده است تا زندگی در این محله با چالش آلودگی و ترافیک شدید مواجه باشد. به دلیل بافت تجاری بسیار زیاد تغییر کاربری‌های منازل مسکونی در این محله امری رایج است و به همین دلیل جمعیت شبانه این محله با کاهش چشمگیری مواجه است و به نظر می‌رسد بافت محله بیشتر تجاری است. دیگر مشکل این محله عدم وجود فضای سبز بوده که این مورد در بسیاری از محله‌های مناطق مرکزی به وضوح قابل مشاهده است و به دلیل تراکم بیش از حد بافت تجاری و مسکونی این منطقه دارای اراضی بایر یا ر‌ها شده برای اختصاص آن به فضای سبز نیست.