حرم مطهر امامزاده صالح تجریش یکی از جا‌های دیدنی تهران و از مشهورترین زیارتگاه‌های تهران است. امامزاده صالح تهران را با نام‌های مختلفی می‌شناسند. امامزاده صالح تهران و امامزاده صالح تجریش از رایجترین نام‌هایی است که درباره این حرم در میان مردم رواج دارد. نسب امامزاده صالح را به امام موسی کاظم (ع) نسبت می‌دهند و او را از جمله برادران امام رضا (ع) می‌دانند و به همین دلیل این امامزاده متبرک، روزانه پذیرای زوار و گردشگران بسیاری هستند که از اقصی نقاط تهران و حتی از جای جای ایران برای زیارت به این مکان سفر می‌کنند.

.

امامزاده صالح تهران کجاست؟

حرم امامزاده صالح تهران از جمله زیارتگاه‌ها و جا‌های دیدنی تجریش است که در مجاورت بازار تجریش و میدان تجریش قرار دارد و به همین دلیل است که بسیاری از دوستداران و علاقمندان این امامزاده، آن را به نام امامزاده صالح تجریش می‌شناسند. امامزاده صالح تجریش در ضلع جنوبی میدان تجریش قرار دارد وبا بازار تجریش مجاورت دارد. حرم امامزاده صالح از قدیمی‌ترین زیارتگاه‌های شمیرانات محسوب می‌شود. منطقه شمیرانات دارای چندین زیارتگاه مشهور است که معروفترین این زیارتگاه‌ها، حرم امامزاده صالح است.

آدرس امامزاده صالح تهران
تهران، خیابان ولیعصر، میدان تجریش، حرم امامزاده صالح

.

مسیر دسترسی به امامزاده صالح

مسیر خودرو
بهترین مسیر برای رفتن به امامزاده صالح از طریق خیابان ولیعصر و خیابان شریعتی امکانپذیر است. شما می‌توانید برای رفتن به امامزاده صالح از خیابان ولیعصر خود را به میدان تجریش رسانده و به حرم امامزاده صالح بروید. مسیر دیگر نیز از طریق خیابان شریعتی امکانپذیر است. از طریق خیابان شریعتی می‌توانید خود را به میدان قدس و میدان تجریش برسانید. برای پارک خودروی خود می‌توانید از پارکینگ جنوب امامزاده صالح استفاده کنید.

مترو امامزاده صالح
بسیاری این سؤال را دارند که چگونه می‌توان خود را با مترو به امامزاده صالح رساند. برای این کار می‌توانید از‌ایستگاه مترو تجریش در خط ۱ مترو تهران استفاده کنید و با کمترین پیاده روی از میدان قدس خود را به امامزاده صالح برسانید.

.

معرفی امامزاده صالح تهران

امامزاده صالح تهران در میان زیارتگاه‌های تهران از موقعیت ویژه‌ای برخوردار است. دلیل این جایگاه ویژه را می‌توان در دو موضوع بسیار مهم یافت. نسب امامزاده صالح تهران را منتسب به امام موسی کاظم (ع) و از جمله برادران امام رضا (ع) می‌شناسند. امامزاده صالح از بقاع متبرکه منطقه تجریش است. موضوع دوم را در قدمت تاریخی حرم و بقعه این امامزاده می‌توان یافت. بقعه امامزاده صالح دارای قدمت تاریخی بسیار زیادی است، به طوری که برخی این بقعه را مربوط به دوره غازان خان در سال ۷۰۰ ه. ق می‌دانند. به همین دلیل است که این حرم مطهر روزانه بیش از ۳۰ هزار نفر زوار را در خود میزبانی کرده و از جمله مشهورترین امامزاده‌های تهران به حساب می‌آید.

نسب امامزاده صالح

بر اساس اسناد تاریخی و کتب بحر الانساب و کنز الانساب، نسب امامزاده صالح تهران را به امام موسی کاظم (ع) منتسب می‌دانند. بر این اساس امامزاده صالح را از برادران امام هشتم شیعیان، امام رضا (ع) می‌شناسند. درباره نوع زندگی و شهادت امامزاده صالح و همچنین نسب او روایت‌های گوناگونی وجود دارد. برخی معتقدند که وی از نوادگان امام موسی کاظم بوده و فرزند بلافصل او محسوب نمی‌شود. برخی نیز معتقدند که نسب امامزاده صالح از سویی با حضرت معصومه (ع) همخوانی داشته و وی را برادر حضرت معصومه می‌دانند. برخی نیز به طور جد او را فرزند بلافصل امام موسی کاظم و برادر امام رضا و حضرت معصومه می‌دانند.

زندگی و شهادت امامزاده صالح

نوع و چگونگی شهادت امامزاده صالح همواره موضوعی بوده که مورد علاقه مورخین و علاقمندان به خاندان عصمت و طهارت است. در برخی منابع آمده است که امامزاده صالح برای یاری و کمک به امام هشتم در ایران همراه با ۱۰۰ نفر از پیروانش از مدینه راهی ایران می‌شود و در طی این مسیر است که در منطقه ساوجبلاغ مورد حمله و شبیخون دشمنان قرار می‌گیرند. در این حادثه جانسوز است که حضرت صالح نیز به شهادت می‌رسند و پیکر‌ایشان به منطقه تجریش آورده شده و در این مکان به خاک سپرده می‌شود. برخی منابع نیز ذکر کرده‌اند که امامزاده صالح به ری آمده و در تجریش به شهادت رسیده و در همین مکان نیز دفن شده‌اند. برخی دیگر روایتی متفاوت دارند به نوعی که امامزاده دیگری با همین نسب در اردبیل وجود دارد که گفته می‌شود ف‌ایشان در اردبیل زندگی می‌کردند و پس از شهادت، سر مبارک‌ایشان را برای حاکم ری می‌فرستند. دوستداران اهل عصمت و طهارت نیز سر مبارک‌ایشان را در روستایی در نزدیکی ری که همان تجریش بود به خاک سپرده و به همین دلیل گفته‌اند که تن‌ایشان در اردبیل و سر مبارکشان در تجریش دفن شده است.

.

تاریخچه بقعه امامزاده قاسم

تاریخچه بقعه امامزاده قاسم به دوران ایلخانیان و حتی شاید پیش از آن باز می‌گردد. باید توجه داشت که این حرم بار‌ها تخریب و احیاء شده است. گفته می‌شود که در زمان بازسازی‌های این بقعه، کتیبه‌ای وجود داشته است که زمان ساخت بنا را به سال ۷۰۰ ه. ق منتسب میدانسته که متأسفانه در زمان ازسازی‌ها این کتیبه که در مدخل بنا وجود داشت از بین رفته است. در طول تاریخ دشمنان‌ایشان برای چندین بار اقدام به تخریب حرم امامزاده صالح داشته‌اند که پس از مدتی دوستداران‌ایشان نیز اقدام به ساخت مجدد بقعه و یا بازسازی‌هایی در این بقعه داشته‌اند. اما آنچه که به شکل امروزی درآمده است را می‌توان از دوران صفویه به بعد جستجو کرد که بقعه امامزاده صالح همواره در حال پیشرفت گذاشته شده تا به شکل امروزین خود درآمده است.

بزرگترین مستند ساخت این حرم به صندوقی چوبی بازمی گردد که ساخت این بقعه را به زمان صفویان یا افشاریان بازمی گرداند و نشان دهنده ساخت این حرم و بنا است. بخشی دیگر از این ضریح را وقف میرزا سعید خان، وزیر امور خارجه اواخر دوران قاجار می‌دانند که بخش‌هایی از ضریح امامزاده قاسم را به صحن این امامزاده وقف کرد. از دیگر موقوفات مشهور به این امامزاده، وقف صحن شمالی در سال ۱۲۰۰ ه. ق توسط شجاع السلطنه است که با وقف این زمین‌ها توانست حرم را توسعه دهد.

در سال ۱۲۱۰ نیز این هلاکو میرزا از فرزندان فتحعلی شاه قاجار اقدام به بازسازی و آذین کاری حرم امامزاده صالح کرد. او گنبد حرم را کاشیکاری کرده و بخش‌های مهمی از این حرم را مورد تعمیرات اساسی قرار داد به نوعی که این حرم به شکل امروزی خود بسیار نزدیک شد. پس از این اقدامات کتیبه‌ای به مضمون زیر بر مدخل حرم نوشته شد که امروزه این کتیبه موجود نیست.

از فتح علی شاه شه دوران شد
ایران که نظیر روضه رضوان شد
این روضه چو جنت از هلاکو خان شد
هر جا ز ملک زاده‌ای آمد آباد
از افراد دیگری که اقدام به وقفیات به این حرم کرده‌اند، می‌توان به معیر الممالک اشاره کرد که ساعتی بزرگ را به این حرم وقف کرد که بر روی برجی بزرگ نصب شد. حسین قلی خان قاجار برادر فتحعلی شاه نیز قالی بزرگی را به حرم وقف کرده و البته کل حرم را مفروش کرد. دو بیت از صبای کاشانی را نیز بر روی قالی بافت که مضمون آن به این شکل است.
زهی حسین قلی خان که قالی‌ای گسترد
بر این رواق معلی ز همت عالی
نوشت کلکل صبا از برای تاریخش
که وقف مرقد صالح شده همین قالی

حسین فداکار در سال ۱۳۳۸ بخش‌هایی از این امامزاده را کاشی کاری نموده و تعمیراتی نیز در این حرم انجام داد و همچنین نقی فکری و اداره اوقاف نیز در مراحلی از این کار‌ها و توسعه و تعمیرات حرم شرکت داشته‌اند. اما در دهه شصت و هشتاد بود که بزرگترین طرح برای تغییرات بنا پس از انقلاب رخ داد. گنبد حرم تخریب شده و گنبدی بزگتر بر روی حرم ساخته شد و در دهه هشتاد نیز مناره‌های بزرگی برای حرم امامزاده صالح ساخته شد.

.

طرح توسعه حرم امامزاده صالح

در سال ۱۳۷۴ بود که طرح توسعه حرم امامزاده صالح مصوب گردید. بر اساس این طرح بود که فروشگاه‌های تجاری اطراف حرم خریداری شد و قرار شد که ۱۶ هزار متر مربع به این حرم افزوده شود.

.

چنار امامزاده صالح

داستان چنار امامزاده صالح از غم انگیزترین داستان‌ها درباره خشک شدن یک چنار کهنسال در تهران است. چنار امامزاده صالح چناری به قطر ۱۵ متر و به عمر بیش از هشتصد سال بود که در تمام این سال‌ها با زیبایی هرچه تمامتر در کنار این امامزاده قدیمی زندگی کرده بود. شکوه و شوکت این چنار قدیمی، چنان بود که در آثار گردشگران خارجی مانند دیالافو در سال ۱۸۸۱ نیز از آن یاد شده بود تا اینکه در سال ۱۳۳۶ در حادثه‌ای که کسی دلیل آن را نمی‌داند، در شبی سرد، چنار را آتش فرا گرفت. اهالی سعی کردند با سطل‌های آب چنار را از سوختن نجات دهند، اما چنار قدیمی امامزاده صالح، تا صبح در آتش سوخت.

فردای آن روز اهالی تجریش برای زنده ماندن درخت چناری که بخشی از هویت تجریش بود، تنه سوخته آن را با سیمان پر کردند و سر آن را زدند تا تنه‌اش شاید که زنده بماند. اتفاقاً گویی تنه چنار زنده ماند و جوانه زد تا در دهه ۶۰ بود که به دلیل خشک شدن قنات تجریش و عملیات عمرانی در اطراف آن، درخت چنار خرده جان خود را نیز از دست می‌داد تا اینکه در سال ۱۳۶۳ یک روز صبح که مردم از جای برخاستند، متوجه شدند شهرداری چنار کهنسال را از ریشه بیرون آورده و خرده جانش را نیز گرفته است. اهالی قدیمی تجریش که خاطرات هر روز آن‌ها با چنار تجریش گره خورده بود، به مراجع قضایی رفته و از شهرداری شکایت کردند، اما افسوس که دیگر کار از کار گذشته بود. تجریش‌ها می‌گفتند که در کنار تنه چنار تجریش جوانه‌هایی وجود داشت که می‌توانست زندگی را به چنار بازگرداند، اما دیگر در این تهران دود گرفته جایی برای چنار تجریش نبود. شکایت‌ها راه به جایی نبرد و چنار قدیمی امامزاده صالح پس از هزار سال زندگی و پناه به زوار امامزاده صالح به یاد‌ها پیوست.

.

جا‌های دیدنی اطراف امامزاده صالح

بازار تجریش
بازار تجریش یکی از قدیمی‌ترین مراکز خرید تهران است که در مجاورت امامزاده صالح تجریش قرار گرفته است. بازار تجریش از جمله بازار‌های زیبای تهران است که با اسلوب و شیوه بازار‌های قدیمی تهران و با کارکرد‌هایی چندگانه و زیبا و ساخته شده و دارای کارکرد‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی سیاسی است. بازار تجریش دارای قدمت زیادی است و از جذاب‌ترین و بهترین جا‌های دیدنی تهران است. بازار تره بار تجریش و تکیه بزرگ تجریش از جمله بخش‌های بازار تجریش است.

محله تجریش
محله تجریش خود از زیباترین محله‌ی تهران است که آثار تاریخی و مناطق گردشگری بسیار زیادی را در اطراف خود جای داده است. گورستان ظهیرالدوله، باغ فردوس، تفرجگاه دربند و گلابدره از جمله جا‌های دیدنی تجریش هستند‌.